Vast en zeker mag het ‘not done’ heten om een geïnterviewde meteen met bloemen te overladen. De jonge vrouw die op deze a-typische en druilerige winter-vrijdag in februari voor me zit, noodt me dat wel te doen. Niet alleen ziet ze er stralend, ‘ravisante’ en overtuigend enthousiast uit: met haar project ‘Let’s Go Urban’ dat ze in 2009 opstartte, drukte ze een meer dan ongewone stempel op de grootstedelijke jeugdcultuur van Antwerpen, ze behaalde er in 2011 de Cultuurprijs voor én werd even later -op haar zesentwintigste!- uitgenodigd voor een TedX-toespraak.
I bet she rocks your socks off too. Watch it.

‘Op m’n eenentwintigste, na mij studies voor onderwijzeres, begon ik aan ‘Let’s Go Urban’, waarmee ik jongeren wilde aanspreken en hen tools aangeven om zich te ontwikkelen in een diverse samenleving. Het onderwijs was daarin beslist mijn inspiratie maar tegelijk ook mijn frustratie. Want het voldoet geenszins aan de grootstedelijke context en is te veel gericht op cognitie zonder uit te gaan van de persoonlijke talenten van jonge mensen. Daardoor maakt het onderwijs al een rangschikking van mensen op basis van kennis, wat een kortetermijnvisie is. En dat kan volgens mij niet de bedoeling zijn van het onderwijs dat jonge mensen net middelen moet aanreiken om zich volledig te kunnen ontplooien tot waardevolle individuen en zich te integreren in een veranderende maatschappij.
Komt daarbij nog het integratiebeleid dat een evenzo kortetermijnvisie heeft, waarin de focus wordt gelegd op mensen met een exotisch kleurtje, een andere religie of een vreemde taal.
Dit alles in combinatie met mijn eigen jonge ik die deel uitmaakt van de nieuwe jonge generatie, ging ik me afvragen wat ik daaraan dan zou kunnen helpen veranderen. Ik zag in dat er een langetermijnvisie ontbrak.
Langs de ene kant wilde ik niet in het onderwijs gaan, maar ik wilde wel maar al te graag een andere aanpak stimuleren en niet aan de zijlijn blijven staan. Maar ik wilde dat kunnen doen als autonome partner van het onderwijs, van het beleid, van de cultuursector.’
Mogen we daaruit begrijpen dat u wat anders wilde bereiken dan wat de gevestigde instellingen beogen?
‘Goh, ‘anders’ dan bedoeld als dat ik vooral wil tegemoet komen aan de noden van vandaag. Ik stel vast dat veel organisaties zijn blijven steken in de tijd zonder mee te evolueren in die voortdurend veranderende maatschappij. In het middenveld -de culturele sector, de welzijnssecor..- zijn er wel positieve signalen maar de demografie is zo veranderd dat ook de visie moet blijven mee veranderen en dat zag en zie ik niet genoeg gebeuren.
De nieuwe generatie is blijven veranderen net als de demografie. Het beleid moet meer gaan over doorstroming. Terwijl het in die instellingen nog te vaak gaat over behoudsgezindheid en cijfers, waardoor ze jongeren wel op een traject op weg helpen, maar daar dan niet verder kunnen in gaan. En dat is net wat nodig is, dat elke persoon de kans krijgt om door te stromen naar verdere ontwikkeling. Die stap ontbreekt vaak in vele organisaties. Het is een moeilijke stap, maar het is beslist mogelijk.’

Authenticiteit
Wat ontbreekt er dan aan veel van zulke initiatieven?
‘Het grote probleem is dat we teveel in hokjes blijven denken. Ook het beleid denkt teveel in hokjes, zodat doorstroming moeilijk wordt. We moeten écht out of the box denken en gaan voor doorstroming.
Anderzijds wordt er ook teveel gesproken over de thema’s: we spreken over de diversiteit, maar we zijn het niet.
Bovendien zijn we ook een bange samenleving die liever geen uitblinkers ziet, wat ook een gevolg is van dat denken in hokjes. Iedereen die boven de lat heen groeit is eigenlijk te ambitieus voor Vlaanderen.
Daardoor rendeert de investering niet: we helpen mensen wel op een traject, maar daar stopt het te vaak. Dat is een discrepantie, een gemiste kans in al de talenten die we in huis hebben, en daar heb ik het moeilijk mee.
Die investering kan meer renderen als we niet zo versnipperd zouden werken, maar meer met een visie op lange termijn en met ambitie om het potentieel in de rijke regio die Vlaanderen is, ten volle tot ontwikkeling te brengen. Daarin kan elke organisatie haar autonomie behouden, maar met eenzelfde duidelijke visie op lange termijn.
Daarom ben ik voorstander van grass-roots organisaties zoals Let’s Go Urban, die van onderuit groeien en die niet geïnstitutionaliseerd worden, bottom-up, waarin elk individu de kans krijgt talenten te ontwikkelen. In onze organistatie doen we dat rond dans en urban culture, maar dat kan vanuit elke ander thema zoals een bepaalde sport of een specifieke cultuur of ethnie. Als het maar authentiek blijft waarin elkeen zich ten volle kan ontwikkelen tot een onmisbare persoon die zijn of haar verantwoordelijkheid neemt in de maatschappij.’
Heeft u daarvan dan concrete voorbeelden gezien in andere landen of culturen?
‘Die vraag wordt me vaak gesteld, maar het antwoord is neen. Vanuit andere landen vragen ze het me ook wel ‘s hoe ik het project heb opgebouwd, maar zelf heb ik geen inspiratie geput uit het buitenland.
Mijn boek #believe (Uitg. Lannoo, red.) is een naslagwerk van de voorbije vijf jaar waarin ik het project vorm gaf, vanuit mijn eigen ervaring en beleving in onze samenleving, over de confrontatie die ik als persoon en als organisatie dagelijks ervaar.
In die vijf jaar ben ik natuurlijk ook zelf veranderd, ik ben harder geworden en ook zakelijker, omdat ik vlug inzag dat dat nodig was om hierin vooruit te raken. Waardoor ons project veel betere groeikansen had, omdat we niet enkel op subsidies bouwen. Wij passen niet in dat hokje van de subsidies.
Het boek, dat als draaiboek voor dit project dient, kan zeker vertaald worden naar andere grootsteden maar het is zeker geen copy-paste verhaal, omdat de context altijd anders is.
Ik ga ook vaak naar Amerika waar het onderwijs er veel slechter aan toe is dan hier en er een totaal andere mentaliteit heerst: Let’s Go Urban zou daar ook antwoorden kunnen bieden maar kan er zeker niet letterlijk toegepast worden.’
Het was m.a.w. hard werken om het project gevestigd te krijgen temidden van de bestaande diensten en instellingen?
‘Het zijn vijf harde jaren geweest en het blijft hard werken. We moeten waakzaam blijven. Het wordt niet altijd in dank afgenomen dat we het anders aanpakken. We moeten ons mannetje staan, dat is zeker.
En in die eerste jaren heb ik geleerd me hard op te stellen om in te gaan tegen behoudsgezinde mensen en instellingen opdat ze me niet zouden claimen of over me heen zouden lopen. Zeker wel. Ik stond er alleen voor en moest meteen m’n stanpunt blijven benadrukken, want je bent te anders en schopt daarin ook wel ‘s tegen schenen.
Mijn visie is dat het anders moet. En dat maakt sommige mensen wel bang.
Als nieuwe generatie zijn we het beu en we willen het anders, dus moeten we zelf het heft in handen nemen.
Uiteraard ga ik ook veel met bedrijven, beleidsmakers en politici praten, om een dialoog op gang te brengen die het project kan vooruit helpen. Dat is een andere missie van mij, om zoveel mogelijk mensen te bereiken met die visie van de nieuwe generatie en daarvoor ga ik graag op pad.’
Hoe kan die dialoog concreet helpen om het project vooruit te stuwen?
‘Wel, zeker in de privésector, die allang zit te wachten op een project dat authentiek is en onafhankelijk van de overheid, krijg ik veel gehoor en dat opent deuren.
Het verschil zit er ‘m ook in dat we het ook doen: we praten niet alleen over een visie hoe het moet, we voeren het ook uit, het project is er. Net als het boek niet een aframmelen van een strategie is, maar een concrete casus hoe die uitgebouwd is.
Dat bevordert natuurlijk de geloofwaardigheid van ons project. En dan mogen academici er zoveel over praten als ze willen, hier kunnen ze meteen komen meedraaien, wat een totaal ander gegeven is. Laat hen maar ‘s komen proberen in het leven van alledag zoals we het hier meemaken. Dat is iets heel anders.’

Wij/zij
Is de superdiversiteit van de organisatie een bewuste keuze?
‘De hele bonte mix van de maatschappij is hier inderdaad vertegenwoordigd. Ik wil niet dat we ons enkel zouden gaan richten naar kansarme jongeren, of mensen met een andere culturele achtergrond zoals ikzelf: hier zijn zowel mensen die nieuwe kansen nodig hadden als mensen uit de rijkere middenklasse. Het mag geen verenging zijn van enkel mensen uit de golf-club, net zoals het geen samenbrengen mag zijn van uitsluitend mensen met Arabische roots die het alleen maar over de organisatie in de moskee zouden hebben. Dat is geenszins de bedoeling.
De publieke opinie denkt dat wel vaak, dat we ons enkel richten naar kansarme jongeren, maar dat is dus niet zo. Uiteraard zijn die er, maar ik zal me nooit richten naar één groep omdat ik die mensen daarmee niet vooruit help. Net integendeel is het heel belangrijk dat zij in contact komen met andere netwerken, met andere mensen. En ook net andersom, kunnen mensen uit de rijkere klasse ook beter mensen in armoede leren kennen als evenwaardige mensen. Het is een heel realistische context, waarin niet enkel een bepaalde klasse mensen aanwezig zijn. En dat is heel belangrijk.’
Kan uw initiatief het denken in termen als wij/zij doorbreken?
‘Ik denk het wel, doordat ik ervoor kies om niet te investeren in dertigers, veertigers of vijftigers, waar te vaak nog dat wij/zij denken heerst. Net integendeel investeer ik in jongeren, van zes tot dertig jaar, die niet in die termen denken. Zij denken niet na over superdiversiteit, zij zíjn dat gewoon.
Door evenementen te organiseren voor een publiek waar alle mensen vertegenwoordigd zijn, maken wij daarin het verschil. Op de voorstelling van ‘Shakespeare in Love’ (dansvoorstelling van Let’s Go Urban die momenteel loopt in Culturele Centra in Antwerpen, red.) vorige zaterdag in de Bourla Schouwburg in Antwerpen, zaten zowel minister Turtelboom als the sweet kids around the corner, om het zo te zeggen. Iemand merkte ook op dat het ongezien was om zoveel jongeren te zien staan drummen om de Schouwburg binnen te raken. Je kan jongeren dus wel bereiken, maar je moet er als organisator iets voor over hebben en hen iets aanbieden dat hen aanspreekt.’
U heeft het ook moeilijk met subsidiëring. Hoezo?
‘Subsidiëring is heel gericht op hokjesdenken: ofwel jeugd, ofwel cultuur ofwel welzijn. Wij starten vanuit jongeren, maar richten ons zowel op jongeren als op welzijn, als op cultuur, als op onderwijs en zelfs op ondernemen want we zorgen ook voor een doorstroming in het werkveld. Onze organisatie valt niet onder een enkele noemer. Er is geen eenzijdige visie. Ook niet die van diversiteit.
Het is ook een fout uitgangspunt is om aparte subsidies te gaan bedenken voor diversiteit. Als organisatie bén je dat, je neemt je verantwoordelijkheid als organisatie en dan ga je ervoor om dat te bereiken.
Extra geld krijgen omdat je je richt op kansarmen of allochtonen, dat is misbruik maken van heel veel mensen.
Op een bepaald ogenblik was het inderdaad hoog tijd om vanuit het beleid budgetten te gaan voorzien voor diversiteit en integratie, maar we zijn nu meer dan tien jaar verder en dan is het heus nodig om dat te herzien zodat het kan renderen. En dat kan niet in hokjes, het moet overkoepelend gebeuren. Wat hebben die organisaties die al tien jaar die subsidies gebruiken intussen bereikt? Kan iemand mij de resultaten daarvan tonen? Neen, want die zijn er niet.
Diversiteit moet als geheel beschouwd worden en niet in een hokje.
Integratie kijkt teveel naar kleur en taal, en dat is niet goed. Integratie moet zich ook richten op de oudere Vlaamse burger die het moeilijk heeft met de veranderende maatschappij. Anders is het weggegooid geld, waar veel betere initiatieven mee ondersteund kunnen worden, waar integratie inherent deel van uitmaakt maar waarmee nog veel meer doelstellingen kunnen bereikt worden.’

Urban Culture
Was het een grote stap om vanuit Boom waar u opgroeide naar Antwerpen te komen?
‘Boom is een kleine gemeente, terwijl de grootstad een bruisende en dynamische omgeving is. Ikzelf ben zelf ook heel dynamisch, dus voelde ik me meteen thuis in de stad. Het is een perfecte match.
Vanuit ieder ander land terug thuiskomen in Antwerpen is gewoon zalig. Dan weet ik dat ik thuis ben.’ (ze glimlacht)
Hoe reageerde uw eigen familie en omgeving op uw plannen voor Let’s Go Urban (LGU)?
‘Ik ben de tweede jongste uit een gezin van zeven kinderen, waar studie en carrière niet echt belangrijk zijn. Als enige in het gezin ben ik gaan verder studeren en heb ook nog een eigen bedrijf opgericht (A Woman’s View dat o.m. Let’s Go Urban uitbouwt, red.), dus dat was eerst een beetje schrikken voor mijn ouders. Ze zien wel dat die vijf voorbije jaren me veranderd hebben. Ook mijn broers en zussen merken dat: ze zien me opduiken in alle media, wat ook wel impact heeft op mijn privé-leven.
Mijn jongere broer Youssef werkt mee in de dansproducties en in het bedrijf, wat een heel fijne ervaring is. We vormen een goed team: hij is heel verschillend waardoor we prima op elkaar kunnen inspelen. Door als broer en zus samen te werken maken we beslist ook binding met de rest van de familie. Zij volgen ons enthousiast en bewonderend op. En dat doet deugd natuurlijk.
Maar het is niet zo dat die ondernemersmentaliteit al aanwezig was in onze familie.’
Kon u snel gehoor krijgen bij de jongeren?
‘Jawel, het was ook meteen vernieuwend en uitdagend. De jongeren hadden meteen iets van ‘hier worden we naar waarde geschat’ en daarin wilden ze maar al te graag mee. Ze zagen ook dat er doorstroming was naar andere sectoren zowel in de bedrijfswereld als in het onderwijs. En dat zijn mooie perspectieven voor jonge mensen.
Die perspectieven werden meteen vanaf de eerste dag meegegeven: dat was wat de jongeren heel gericht aansprak.
Intussen hebben we veertig ambassadeurs, mensen die van onderuit zijn doorgestroomd en die onze visie blijven uitdragen in andere sectoren. Sommigen hebben niets meer met LGU te maken maar houden contact met ons en blijven dankbaar voor de kansen die ze hier kregen om zich verder te ontwikkelen. Dat is voor het leven, die erkenning blijft.’
Met hoeveel mensen werkt LGU?
‘In LGU werken we met een veertigtal groepen, 800 jongeren per week, plus ook nog 1500 kinderen op vijftien scholen per week. Maar we blijven een kleine organisatie.’
Waarin verschilt LGU met de commerciële dansprogramma’s?
‘LGU is verschillend omdat we geen dansschool zijn; we werken aan individuele ontwikkeling. We doen geen copy/paste met de visie van de dansleraar.
Dans is altijd mijn persoonlijke interesse geweest. En we kozen ervoor om dat uit te bouwen in die Urban Culture omdat dat een samensmelting is van al wat met creativiteit te maken heeft en een levend geheel is dat constant in evolutie is. Dat maakt het ook boeiend.’
Vrijheid
Had u in uw schooltijd zelf ook wel ‘s te maken met racistische opmerkingen?
‘Het is in mijn kindertijd en jeugd wel ‘s gebeurd dat onwetende mensen mij op een foute manier beoordeelden, zeker wel. Maar ik heb daar nooit een punt van gemaakt omdat ik wel beter wist. Ik tilde er met andere woorden niet aan.’
Heeft dat ook met bewustzijn te maken?
‘Zeker wel. Als je er bewust van bent, neem je er ook een andere houding in aan, waardoor je er niet door geraakt kan worden. En daardoor kan je groeien.’
Hebben jongeren in de grootstad daarin ook een voordeel? Dat ze meer gewapend zijn in bewustzijn?
‘Absoluut, omdat ze moeten. Het leven is hier harder, je moet jezelf staande houden, je moet er voor knokken.
In mijn boek heb ik de elementen genoemd die mij daarin geholpen hebben. Net zoals bv. de Dalai Lama vertelt wat voor hem geholpen heeft en ieder vrij laat kiezen om eruit te halen wat nuttig kan zijn in zijn specifieke situatie.’
U haalde de Dalai Lama aan, die wereldwijd bekend staat om boeddhistische zingeving, meer bepaald boeddhistisch. Is spiritualiteit voor u dan belangrijk?
‘Eigenlijk niet, althans niet in de strikte zin. Maar ik kijk wel op naar mensen die charisma hebben, en die een boodschap uitdragen. Iconen zoals de Dalai Lama zijn belangrijk om veel mensen te inspireren. Zulke voorbeelden houden ons ook met onze voeten op de grond, dat we onszelf niet zouden voorhouden dat onze ideeën absolute waarheid zijn. Want dat is niet zo. In bepaalde visies en contexten zijn deze ideeën belangrijk terwijl ze dat niet zijn in een andere opstelling.’

En wat met uw culturele spiritualiteit? Hoe belangrijk is de Islam voor u?
‘We zijn opgevoed met de Islam als religie. Ieder moet vrij zijn om dat te beleven op zijn of haar manier, vind ik. Maar verder ben ik daar niet zo erg mee bezig. Ik laat daarin ook ieder ander vrij. De generatie van mijn ouders beleeft de religie nog op een heel andere manier en dat is maar logisch ook.’
U heeft een duidelijke visie. Om af te ronden wil ik nog vragen wat uw grootste droom is?
‘Ik ben volop bezig met mijn droom te realiseren: iets kunnen geven aan deze maatschappij, jongeren aanzetten om te evolueren, ervoor zorgen dat er zoveel mogelijk geïnvesteerd wordt in de nieuwe generatie, dat er niet meer gedacht wordt in termen van wij/zij.
En als ik oud zal zijn, zal ik daar ook wel de vruchten van plukken.’ (ze kijkt even voor zich uit)
Nog eentje om het af te leren: Waar haalde u het lef en de moed om LGU op te starten vanuit het niets?
‘Wel, ik kan niet toekijken en ben iemand die uitdagingen nodig heeft. Ook daarom ben ik gaan verder studeren aan de VUB als vrije student -wat me gelukt is.
Ik heb een bepaalde visie op onze maatschappij en ik wil die uitdragen. Daarvoor heb je wel moed en soms ook voldoende lef nodig, dat is waar. Als je andere mensen wil bereiken met een visie, is het nodig dat je die met hart en ziel uitdraagt. En dat is mijn missie: investeren op korte termijn voor een rendement op lange termijn.’
Uw verhaal zal nog lang nazinderen. Onze succeswensen alvast voor uw komende projecten en dankuwel voor dit gesprek. (WiSch)

Alle info over Let’s Go Urban: www.letsgourban.be